Loader
 

قالب بندی چیست و چگونه انجام می شود؟

قالب بندی چیست و چگونه انجام می شود؟

فرآیند سرهم کردن و آماده‌سازی قالب بتن، با عنوان «قالب‌بندی» (Formwork) شناخته می‌شود. در ساخت قالب بتن موادی مانند الوار چوبی، تخته لایه، فلزات، سرامیک یا فیبرهای پلیمری تقویت‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. به ساخت قالب با استفاده از مواد چوبی، اصطلاحا «تخته قالب بندی» (Shuttering) می‌گویند. تخته قالب‌بندی، متداول‌ترین نوع قالب‌بندی است که در محل اجرای پروژه و با استفاده از الوار چوبی یا تخته لایه انجام می‌شود.

ضرورت قالب بندی بتن چیست و چرا اهمیت دارد؟

در مواقعی که هیچ خاک یا سازه‌ای برای محافظت از بتن ریخته شده و نگه داشتن آن به شکل دلخواه وجود نداشته باشد، حتما باید از قالب بتن استفاده کرد. به طور کلی، قالب‌بندی برای موارد زیر ضروری است:

  • سازه‌های توپر نظیر پی، ستون، تیر و غیره
  • بازسازی سازه‌ها
  • سازه‌هایی با عملکرد بخصوص مانند دودکش، مخزن و غیره
  • پل و برج
  • ساختمان‌های عمومی
  • سازه‌هایی با شکل نامنظم

انواع قالب بندی چه هستند؟

بیشترین کاربرد قالب‌بندی برای ساخت پی، دیوار، ستون و دال بتنی است. البته قالب‌بندی برای ساخت تیر، سقف، جاده، پیاده‌رو، ایوان و سازه‌های مختلف دیگر نیز به کار می‌رود. در این قسمت به معرفی پرکاربردترین انواع قالب‌بندی می‌پردازیم.

قالب بندی پی

اولین مرحله در ساخت سازه‌های بتنی، ساخت پی و کف سازی است. ستون یا دیوارها بر روی پی قرار می‌گیرند. بنابراین، طراحی شکل و ابعاد پی به نوع سازه‌ای بستگی دارد که قرار است روی آن ساخته شود. در نتیجه، ابعاد و شکل قالب‌بندی نیز به ابعاد و نوع پی (منفرد یا نواری) ارتباط خواهد داشت.

قالب پی
اجزا قالب پی

قالب بندی ستون

ستون‌های بتن مسلح معمولا در معرض بارهای جانبی قرار می‌گیرند. دلیل این موضوع، کوچک بودن سطح مقطع ستون‌ها نسبت به ارتفاع آن‌ها و حجم نسبتا بالای بتن‌ریزی است. بنابراین، هنگام قالب‌بندی ستون حتما باید از اتصالات محکم و تکیه‌گاه‌های مقاوم استفاده کرد. با افزایش ابعاد ستون بتنی، باید سختی قالب‌های بتن نیز افزایش یابد. این کار توسط افزایش ضخامت جداره داخلی قالب یا اضافه کردن ورق‌های تقویت‌کننده عمودی صورت می‌گیرد.

قالب ستون
اجزا قالب ستون

قالب بندی دیوار

قالب‌بندی دیوار معمولا از دو طرف صورت می‌گیرد. به دلیل مساحت بالای مقطع دیوارها، بارهای جانبی اعمال شده بر قالب دیوار نسبتا کمتر از قالب ستون است. با این وجود، هر چه ارتفاع دیوار بلندتر باشد، از تجهیزات بیشتر و مقاوم‌تری برای قالب‌بندی آن استفاده می‌شود.

قالب دیوار
اجزا قالب دیوار

قالب بندی دال

دال بتنی، سازه‌ای است که معمولا در سقف ساختمان یا در برخی از مواد بر روی پی قرار می‌گیرد. قالب‌بندی دال بتنی به نوع دال طراحی شده (یک طرفه یا دو طرفه) بستگی دارد.

اجزا قالب دال یک طرفه
اجزا قالب دال یک طرفه

کاربرد قالب بتن به پروژه‌‌های ساختمانی و صنعتی محدود نمی‌شود. علاوه بر موارد بالا، قالب‌های مخصوص برای ساخت وسایل کوچک و تزئینی مانند صندلی، گلدان، بطری، قفسه و غیره نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.